ลูกท้องผูก ปัญหาใหญ่ที่พ่อและแม่ไม่ควรมองข้าม

พ่อและแม่มือใหม่หลายคนอาจต้องพบเจอกับปัญหาใหม่ ๆ ในการเลี้ยงลูกมาโดยตลอด เช่นเดียวกับปัญหาท้องผูกในเด็กที่เกิดขึ้นได้กับเด็กทารกแทบทุกคน ซึ่ง ภาวะท้องผูกในเด็ก อาจเป็นอันตรายมากกว่าการเป็นในช่วงวัยที่โตกว่า เนื่องจากระบบขับถ่ายของทารกยังทำงานได้ไม่เต็มที่ ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่จึงไม่ควรมองข้ามปัญหานี้ หรือหากปล่อยเอาไว้นาน โดยที่ไม่ได้มีการแก้ไขอย่างเหมาะสมก็จะส่งผลเสียต่อสุขภาพของลูกได้ทั้งในระยะสั้น และระยะยาว

ภาวะท้องผูกในเด็ก คืออะไร?

ภาวะท้องผูกในเด็ก คือ การที่ลูกรักไม่อุจจาระนานหลายวัน หรือน้อยว่า 2 ครั้งต่อสัปดาห์ ซึ่งลักษณะของอุจจาระจะเป็นก้อนแข็งมีขนาดใหญ่ หรือเป็นก้อนกลมแข็งขนาดเล็กคล้ายกับลูกกระสุน ซึ่งการเบ่งในแต่ละครั้งจะใช้แรงในการเบ่งมากกว่าการอุจจาระทั่วไป และอุจจาระที่แข็งมากนี้ยังอาจทำให้ลำไส้ส่วนปลายและบริเวณทวารหนักของลูกเกิดบาดแผลฉีกขาด รวมทั้งอาจมีเลือดปนออกมา สร้างความเจ็บปวดเป็นอย่างมาก ส่งผลให้ลูกร้องไห้ และไม่กล้าเบ่งอุจจาระอีกต่อไป

สาเหตุของอาการท้องผูกในเด็ก

สำหรับสาเหตุของอาการท้องผูกในเด็ก ส่วนใหญ่จะพบในเด็กอายุ 6 เดือนขึ้นไป ซึ่งเป็นวัยที่เริ่มรับประทานอาหารเสริม และพบมากในเด็กวัยประมาณ 1 ปี เพราะเป็นช่วงที่เด็กมีพัฒนาการมากขึ้น โดย  90% ล้วนเกิดจากพฤติกรรมของเด็ก เช่น การอั้นอุจจาระ ซึ่งเป็นผลต่อเนื่องจากประสบการณ์ไม่ดีในขณะที่ขับถ่าย หรือรู้สึกเจ็บปวดขณะขับถ่าย รวมถึงมาจากความเปลี่ยนแปลงทางพฤติกรรมของเด็ก เช่น การเริ่มต้นเข้าสู่โรงเรียนแล้วสภาพแวดล้อมไม่คุ้นชินเหมือนที่บ้านจึงทำให้เด็กมีพฤติกรรมอั้นอุจจาระ เป็นต้น นอกจากนี้ การรับประทานอาหารที่มีกากใยน้อย เช่น ไม่กินผักผลไม้ ทานแต่อาหารฟาสต์ฟู้ด รวมไปถึงการดื่มน้ำ หรือทานนมน้อยเกินไป ก็เป็นสาเหตุที่ทำให้เกิดภาวะท้องผูกได้เช่นกัน

ท้องผูก อันตรายไหม ส่งผลเสียต่อร่างกาย และจิตใจของลูกหรือไม่

หากลูกท้องผูกเป็นเวลานาน หรือมีอาการท้องผูกเรื้อรัง หากปล่อยไว้โดยที่พ่อและแม่ไม่ได้พาลูกเข้ารับการรักษา อาจส่งผลเสียต่อสุขภาพ ร่างกาย จิตใจ และอารมณ์ของลูกได้ ดังนี้

• ผลเสียต่อร่างกาย เมื่อเด็กที่มีปัญหาท้องผูกเป็นเวลานานจะทำให้ไม่สามารถรับประทานอาหารได้ดีเท่าที่ควร จึงส่งผลทำให้น้ำหนักตัวลดลงอย่างรวดเร็ว เด็กมีรูปร่างเล็ก และอาจขาดสารอาหารได้
• ผลเสียต่อจิตใจ และอารมณ์ เด็กบางคนที่เจอปัญหาท้องผูกเป็นเวลานานอาจมีอุจจาระเล็ดลอดออกมาภายนอกจนทำให้เปื้อนกางเกงที่สวมใส่  หากอยู่ในวัยเรียน อาจทำให้เด็กรู้สึกอายเพื่อน หรือโดนล้อจนสูญเสียความมั่นใจ กลายเป็นปมด้อย และเกิดเป็นบาดแผลในใจของเด็กไปจนโต

ลูกท้องผูกกินยาอะไรดี วิธีแก้ท้องผูกมีอะไรบ้าง

ในเด็กทารกอายุต่ำกว่า 6 เดือน โดยเฉพาะเด็กที่รับประทานนมแม่เพียงอย่างเดียว จะไม่ค่อยพบปัญหาทารกท้องผูกสักเท่าไร แต่ในเด็กที่เริ่มทานอาหารเสริมตามวัยได้แล้ว หรือเด็กที่อายุมากกว่า 1 ปีขึ้นไป คุณแม่สามารถให้ลูกรับประทานผัก หรือผลไม้ ที่มีกากใยสูง เช่น มะละกอ แอปเปิล ส้ม ก็จะช่วยทำให้ลูกสามารถขับถ่ายได้ง่ายขึ้น แต่ถ้าหากปรับเรื่องการรับประทานอาหารแล้วยังพบว่าอาการท้องผูกของลูกนั้นไม่ดีขึ้นเลย คุณแม่ควรพาลูกไปพบแพทย์เพื่อตรวจดูอาการ และแพทย์อาจจ่ายยารักษาอาการท้องผูกได้มาให้รับประทาน เช่น ยากลุ่มที่ช่วยให้อุจจาระง่ายขึ้น (Osmotic Laxative) ช่วยให้เด็กไม่เจ็บปวดเวลาที่ถ่าย มีความปลอดภัยสูงที่ถึงแม้ว่าจะรับประทานกันติดต่อกันเป็นเวลานานก็ตาม

หากเด็ก ๆ บ้านไหนที่ยังมีอาการท้องผูกเรื้อรังและมีพฤติกรรมกลั้นอุจจาระ สามารถปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร เพื่อขอรับยาที่ช่วยให้อุจจาระมีลักษณะอ่อนนุ่มลง โดยจะรับประทานยาติดต่อกันอย่างน้อย 3 – 6 เดือน ข้อควรระวัง คือ ไม่ควรใช้ยาเหน็บ หรือยาสวนทวารลูกเป็นประจำ เนื่องจากอาจทำให้เกิดแผลหรืออาจนำไปสู่โรคอื่น ๆ ที่ส่งผลเสียร้ายแรงต่อลูกได้

พรีไบโอติกส์ แก้ท้องผูกได้ไหม? 

การเลือกรับประทานอาหารจากธรรมชาติที่มี พรีไบโอติกส์ (Prebiotics) จะช่วยแก้ปัญหาให้กับผู้ที่มีอาการท้องผูกได้ เพราะ พรีไบโอติกส์ คือ อาหารของจุลินทรีย์ชนิดดี หรือ โพรไบโอติกส์ (Probiotics) ที่สามารถเข้าไปช่วยเพิ่มจำนวนจุลินทรีย์ชนิดดีได้ในลำไส้ ซึ่งก็ต้องมีทั้งพรีไบโอติกส์และโพรไบโอติกส์อย่างเพียงพอในร่างกายถึงจะช่วยระบบขับถ่ายของร่างกายทำงานได้เป็นอย่างดี

พรีไบโอติกส์ยังไม่ได้เหมาะสำหรับแค่ผู้ที่มีอาการท้องผูกเพียงอย่างเดียวเท่านั้น เพราะว่ายังช่วยแก้ปัญหาเกี่ยวกับระบบทางเดินอาหารและลำไส้ได้อีกด้วย เช่น ท้องอืด ท้องเฟ้อ หรือผู้ที่มีความผิดปกติในการขับถ่ายก็จะช่วยบรรเทาอาหารเหล่านี้ได้ดียิ่งขึ้น

รู้หรือไม่ หากปล่อยให้ลูกท้องผูกเป็นประจำ มีผลต่อระบบภูมิคุ้มกัน อาจทำให้ ลูกป่วยบ่อย

การปล่อยให้ลูกมีอาการท้องผูกเป็นประจำ หรือละเลยการปรับพฤติกรรมจนลูกมีภาวะท้องผูกเรื้อรัง ไม่เพียงส่งผลกระทบต่อร่างกาย และสภาพอารมณ์ของเด็ก ๆ เท่านั้น แต่อาการท้องผูก ยังส่งผลโดยตรงต่อระบบภูมิคุ้มกันร่างกาย เนื่องจากหากลูกมีสุขภาพของระบบขับถ่ายที่ดี ก็จะมีภูมิคุ้มกันร่างกายที่ดียิ่งขึ้น เนื่องจากในลำไส้เป็นศูนย์รวมของระบบภูมิคุ้มกันมากกว่า 70% ดังนั้น หากคุณแม่ใส่ใจดูแลลูกรักให้มีสมดุลการขับถ่ายที่ดี ด้วยการเสริมโพรไบโอติกส์ (Probiotics) ควบคู่กับพรีไบโอติกส์ (Prebiotics) ในทุกมื้ออาหาร หรือเลือกเสริมอาหารที่มีส่วนประกอบของโพรไบโอติกส์ สายพันธุ์ที่มีความโดดเด่นในด้านการดูแลลำไส้และระบบภูมิคุ้มกัน พร้อมด้วยพรีไบโอติกส์ ที่ส่งเสริมการเจริญเติบโตของโพรไบโอติกส์เหล่านั้น รวมทั้งยังมีสารอาหาร แร่ธาตุ และวิตามินต่าง ๆ ที่จำเป็นต่อการทำงานของลำไส้และส่งเสริมระบบภูมิคุ้มกันร่างกาย ก็จะช่วยให้ลูกรักมีสุขภาพการขับถ่ายที่ดี อารมณ์ดี และไม่เจ็บป่วยบ่อยนั่นเอง