ทำไมแม่บางคนถึงมีน้ำนมน้อย น้ำนมไม่มี? สาเหตุและวิธีเพิ่มน้ำนมให้มีประสิทธิภาพ

แม่หลายคนพบว่า หลังคลอด น้ำนมมีน้อย นํ้านมไม่มี ทำให้เกิดความกังวลว่าลูกจะได้รับสารอาหารไม่เพียงพอ แต่แท้จริงแล้ว ร่างกายของแม่สามารถผลิตน้ำนมได้ตามธรรมชาติ หากได้รับการกระตุ้นที่ถูกต้อง และถึงแม้จะมีปัจจัยบางอย่างที่ทำให้น้ำนมน้อยลง แต่ก็สามารถแก้ไขได้ มาเรียนรู้สาเหตุและวิธีเพิ่มน้ำนมให้มีประสิทธิภาพกัน!

เป็นไปได้ไหมที่แม่จะไม่มีน้ำนมให้ลูกกิน?

โดยปกติแล้ว ร่างกายของแม่สามารถผลิตน้ำนมได้ตามธรรมชาติ แต่มีบางกรณีที่อาจทำให้ น้ำนมไม่มี หรือมีปริมาณน้อยมาก เช่น:

• ภาวะความผิดปกติของต่อมเต้านม: แม่บางคนอาจมีเนื้อเยื่อเต้านมที่ไม่พัฒนาเต็มที่ ทำให้ผลิตน้ำนมได้ไม่เพียงพอ
• ปัญหาสุขภาพ: โรคไทรอยด์ขั้นรุนแรง โรคเบาหวาน หรือการผ่าตัดเต้านม อาจส่งผลต่อการผลิตน้ำนม
• ความเครียดและภาวะซึมเศร้าหลังคลอด: ฮอร์โมนออกซิโทซินที่ช่วยกระตุ้นการไหลของน้ำนมอาจลดลง

หากพบว่ามีน้ำนมน้อยหรือไม่มีเลย การปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านการให้นมแม่ สามารถช่วยหาทางกระตุ้นน้ำนม หรือหาทางเลือกอื่นที่เหมาะสมสำหรับลูกน้อยได้

ความเข้าใจผิดเกี่ยวกับน้ำนมแม

มีหลายความเชื่อผิดๆ เกี่ยวกับการให้นมแม่ที่อาจทำให้แม่เกิดความกังวลโดยไม่จำเป็น มาดูกันว่ามีอะไรบ้าง พร้อมคำอธิบายจากหลักวิทยาศาสตร์

1. หน้าอกเล็ก น้ำนมน้อย น้ำนมไม่มี จริงหรือ?

❌ ไม่จริง – ขนาดของหน้าอกไม่ได้เป็นตัวกำหนดปริมาณน้ำนม
✔️ น้ำนมขึ้นอยู่กับฮอร์โมนโปรแลคติน (Prolactin) และออกซิโทซิน (Oxytocin) รวมถึงการกระตุ้นการดูดของลูก

แม้เต้านมจะเล็ก แต่ถ้ามีเนื้อเยื่อผลิตน้ำนมเพียงพอ และลูกดูดนมกระตุ้นสม่ำเสมอ ร่างกายก็สามารถผลิตน้ำนมได้เพียงพอ

2. ต้องกินเยอะๆ ถึงจะมีน้ำนมมาก?

❌ ไม่จำเป็น – การกินเยอะไม่ได้เพิ่มน้ำนมโดยตรง
✔️ ควรเน้นอาหารที่มีสารอาหารช่วยกระตุ้นการสร้างน้ำนม

อาหารที่มีผลต่อการเพิ่มน้ำนม เช่น หัวปลี ฟีนูกรีก ขิง กระเทียม และใบกะเพรา สามารถช่วยกระตุ้นการไหลของน้ำนมได้

3. น้ำนมเหลืองต้องบีบทิ้งก่อนให้นมลูก?

❌ ความเข้าใจผิด – น้ำนมเหลือง (Colostrum) มีคุณค่าทางโภชนาการสูงและจำเป็นต่อภูมิคุ้มกันของลูก
✔️ ควรให้ลูกกินตั้งแต่หยดแรกเพื่อเสริมภูมิคุ้มกัน

น้ำนมเหลืองมีสารต้านเชื้อโรคและภูมิคุ้มกันสูงกว่านมแม่ช่วงหลังหลายเท่า ช่วยลดโอกาสการติดเชื้อและเสริมสร้างลำไส้ของทารก

4. ดื่มน้ำเยอะๆ แล้วจะมีน้ำนมเพิ่ม?

❌ ไม่ใช่ปัจจัยหลัก – ดื่มน้ำมากไม่ได้ช่วยเพิ่มน้ำนมโดยตรง
✔️ แต่การดื่มน้ำเพียงพอช่วยให้ร่างกายทำงานได้สมดุล

แม่ที่ให้นมควรดื่มน้ำประมาณ 2-3 ลิตรต่อวันเพื่อช่วยให้ร่างกายชุ่มชื้น แต่ไม่จำเป็นต้องดื่มเกินความต้องการของร่างกาย

5. ถ้าน้ำนมน้อย น้ำนมไม่มี ควรเสริมด้วยนมผงทันที?

❌ อย่าเพิ่งรีบเสริม – นมผงอาจลดโอกาสให้ลูกกระตุ้นเต้านม
✔️ ควรพยายามกระตุ้นการดูดนมให้มากขึ้นก่อน

การให้ลูกดูดเต้าอย่างสม่ำเสมอ หรือใช้เครื่องปั๊มนมช่วยกระตุ้น จะช่วยให้ร่างกายผลิตน้ำนมมากขึ้นโดยธรรมชาติ หากจำเป็นต้องเสริมนมผง ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญก่อน

6. แม่ที่ผ่านการเสริมหน้าอกสามารถให้นมลูกได้หรือไม่?

❌ หลายคนกังวลว่าเสริมหน้าอกแล้วจะไม่มีน้ำนม
✔️ ความจริงคือ แม่ส่วนใหญ่ยังสามารถให้นมลูกได้ตามปกติ

การเสริมหน้าอกไม่ได้ส่งผลโดยตรงต่อการผลิตน้ำนม น้ำนมไม่มี หากไม่ได้ตัดผ่านท่อน้ำนมหรือทำลายเนื้อเยื่อเต้านมมากเกินไป อย่างไรก็ตาม หากผ่าตัดด้วยวิธีที่กระทบต่อเส้นประสาทรอบหัวนม อาจมีผลต่อการหลั่งฮอร์โมนที่ช่วยกระตุ้นการผลิตน้ำนม ควรปรึกษาแพทย์เพื่อประเมินความสามารถในการให้นมลูก

5 สาเหตุหลักที่ทำให้แม่บางคนมีน้ำนมน้อย และวิธีป้องกัน

1. ฮอร์โมนหลังคลอดไม่สมดุล

ฮอร์โมนโปรแลคติน (Prolactin) และออกซิโทซิน (Oxytocin) มีบทบาทสำคัญในการสร้างและขับน้ำนม โดยโปรแลคตินกระตุ้นการผลิตน้ำนม ส่วนออกซิโทซินช่วยให้การไหลของน้ำนมเป็นไปอย่างราบรื่น หากระดับฮอร์โมนเหล่านี้ไม่สมดุล อาจทำให้ น้ำนมน้อย หรือไหลช้ากว่าปกติ ซึ่งอาจเกิดจากความเครียด พักผ่อนไม่เพียงพอ หรือปัจจัยทางสุขภาพ เช่น ภาวะไทรอยด์ผิดปกติ หรือภาวะดื้อต่ออินซูลินในผู้ที่มี PCOS

✅ วิธีป้องกัน:

• กระตุ้นการดูดนมให้สม่ำเสมอ โดยให้ลูกดูดนมจากเต้าอย่างต่อเนื่องทุก 2-3 ชั่วโมง และใช้เทคนิค Power Pumping เพื่อช่วยเพิ่มปริมาณน้ำนม
• ผ่อนคลาย ลดความเครียด ซึ่งส่งผลต่อระดับฮอร์โมน

2. การให้ลูกดูดนมไม่บ่อยพอ

กลไกการผลิตน้ำนมทำงานตามหลักอุปสงค์และอุปทาน หากลูกดูดนมน้อย หรือแม่ใช้ขวดนมแทนเต้า อาจทำให้ร่างกายเข้าใจผิดว่าไม่จำเป็นต้องผลิตน้ำนมเพิ่ม นอกจากนี้ การให้ลูกดูดนมไม่ถูกวิธี เช่น การดูดไม่ลึกพอ หรือการใช้จุกนมที่ทำให้ลูกติดดูดขวดแทน อาจส่งผลให้การกระตุ้นเต้านมลดลงและทำให้ปริมาณน้ำนมลดลงได้

✅ วิธีป้องกัน:

• ให้ลูกดูดนมทุก 2-3 ชั่วโมง โดยให้แนบลูกเข้ากับเต้าให้ถูกวิธี เพื่อให้เกิดการกระตุ้นที่มีประสิทธิภาพ
• ใช้เครื่องปั๊มนมช่วยกระตุ้น โดยเลือกเวลาปั๊มที่เหมาะสม เช่น หลังให้นมหรือช่วงกลางคืน และใช้เทคนิค Power Pumping เพื่อช่วยเพิ่มปริมาณน้ำนม

3. ความเครียดและความเหนื่อยล้า

ความเครียดจากการเลี้ยงลูก อดนอน หรือความกังวลใจ อาจส่งผลให้ฮอร์โมนออกซิโทซิน (Oxytocin) ลดลง ทำให้การไหลของน้ำนมช้าลง หรือ น้ำนมแทบไม่มี ในบางช่วง นอกจากนี้ ภาวะซึมเศร้าหลังคลอดอาจเป็นอีกปัจจัยสำคัญที่ทำให้คุณแม่รู้สึกท้อแท้ ขาดแรงจูงใจในการให้นมลูก และส่งผลต่อสมดุลฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับการสร้างน้ำนมโดยตรง

✅ วิธีป้องกัน:

• พักผ่อนให้เพียงพอ โดยพยายามนอนหลับอย่างมีคุณภาพ แม้จะเป็นช่วงเวลาสั้น ๆ ควรใช้โอกาสพักเมื่อทารกหลับ และหลีกเลี่ยงการใช้โทรศัพท์มือถือก่อนนอนเพื่อลดการรบกวนการนอนหลับ
• ฝึกการหายใจและผ่อนคลายเพื่อลดความเครียด

4. ภาวะขาดสารอาหาร

แม่ที่ไม่ได้รับสารอาหารเพียงพอ โดยเฉพาะธาตุเหล็ก DHA และแคลเซียม อาจมีผลต่อคุณภาพและปริมาณน้ำนม ทำให้ลูกได้รับสารอาหารไม่ครบถ้วน ส่งผลต่อพัฒนาการทางสมอง กระดูก และภูมิคุ้มกันของลูก

✅ วิธีป้องกัน:

• รับประทานอาหารที่ช่วยบำรุงน้ำนม เช่น หัวปลี ขิง ฟีนูกรีก
• ดื่มน้ำให้เพียงพอวันละ 2-3 ลิตร
• เสริมธาตุเหล็ก: กินอาหารที่มีธาตุเหล็กสูง เช่น เครื่องในสัตว์, ไข่, ผักใบเขียว, และผลไม้แห้ง เพื่อช่วยให้ลูกได้รับธาตุเหล็กเพียงพอ
• เพิ่ม DHA: กินอาหารที่มี DHA เช่น ปลาทะเล หรือใช้ผลิตภัณฑ์เสริม DHA เพื่อช่วยพัฒนาสมองของลูก
• รับประทานแคลเซียม: จากนมและผลิตภัณฑ์จากนม เพื่อช่วยเสริมสร้างกระดูกและฟันของลูก

5. ปัญหาสุขภาพบางอย่าง

แม่ที่มีภาวะถุงน้ำรังไข่ (PCOS) โรคไทรอยด์ หรือมีภาวะแทรกซ้อนจากการคลอด อาจส่งผลต่อการผลิตน้ำนม ทำให้มี น้ำนมน้อย กว่าปกติ นอกจากนี้ ภาวะดื้อต่ออินซูลินที่มักพบในผู้ที่มี PCOS อาจรบกวนสมดุลของฮอร์โมนโปรแลคตินที่จำเป็นต่อการสร้างน้ำนม และในกรณีของโรคไทรอยด์ ทั้งภาวะไทรอยด์ทำงานเกินและไทรอยด์ทำงานต่ำ อาจส่งผลต่อระดับพลังงานและการเผาผลาญของร่างกาย ซึ่งมีผลต่อการผลิตน้ำนมเช่นกัน

✅ วิธีป้องกัน:

• ตรวจสุขภาพเป็นประจำและควบคุมอาการของโรคให้ดี
• ปรึกษาแพทย์เพื่อรับคำแนะนำเกี่ยวกับยาและวิธีดูแลตนเองขณะให้นมลูก
• รับประทานอาหารที่ช่วยควบคุมระดับน้ำตาลในเลือดและสนับสนุนการทำงานของต่อมไทรอยด์ เช่น อาหารที่มีไอโอดีนและซีลีเนียม
• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอเพื่อลดภาวะดื้อต่ออินซูลิน

เทคนิค Power Pumping เพื่อกระตุ้นการผลิตน้ำนม

Power Pumping เป็นเทคนิคการปั๊มนมที่เลียนแบบการดูดของลูกในช่วงที่มีการเจริญเติบโตอย่างรวดเร็ว (Growth Spurt) ซึ่งช่วยกระตุ้นการผลิตน้ำนมให้มากขึ้น เหมาะสำหรับคุณแม่ที่มีน้ำนมน้อยหรือต้องการเพิ่มปริมาณน้ำนมอย่างเร่งด่วน

✅ ควรทำวันละ 1-2 ครั้ง ติดต่อกันเป็นเวลา 3-7 วัน เพื่อให้ร่างกายเข้าใจว่าต้องผลิตน้ำนมเพิ่มขึ้น

✅ แนะนำให้ปั๊มในช่วงที่ร่างกายตอบสนองต่อฮอร์โมนโปรแลคตินได้ดี เช่น ตอนเช้าหรือช่วงกลางดึก

Nutri Plus 41 | 42 ตัวช่วยบำรุงน้ำนมแม่ที่เห็นผลใน 2 วัน

น้ำนมน้อย? ลอง Promom Nutri Plus 41 | 42 ตัวช่วยเพิ่มน้ำนมที่คิดค้นมาเพื่อคุณแม่โดยเฉพาะ อุดมด้วย DHA จากปลาทะเลน้ำลึก ช่วยพัฒนาสมองลูก, ธาตุเหล็ก SunActive® จากญี่ปุ่น ดูดซึมง่าย เสริมสร้างพัฒนาการ และ Calcium Aquamin จากยุโรป ที่ช่วยบำรุงกระดูกและฟัน พร้อมด้วย สารสกัดจากหัวปลี ขิง ฟีนูกรีกออร์แกนิก ที่ช่วยกระตุ้นการผลิตน้ำนมแบบปลอดภัย เห็นผลใน 2 วัน!

🏆 การันตีคุณภาพด้วย 5 เหรียญทองจากฝรั่งเศส และรางวัล Prix Eiffel Gold Innovation Award ลองเลย แล้วคุณแม่จะเห็นผลชัดเจนค่ะ