ลูกเป็นภูมิแพ้ รักษาได้ไหม อยากหายเป็นภูมิแพ้ ต้องทำอย่างไร

ภูมิแพ้ เกิดจากปฏิกิริยาของภูมิคุ้มกันในร่างกายมีการตอบสนองที่มากผิดปกติต่อสารก่อภูมิแพ้ที่เข้าสู่ร่างกาย ทำให้เกิดการอักเสบเรื้อรังที่อวัยวะต่าง ๆ ในปัจจุบันเด็กมีอัตราการเป็นภูมิแพ้มากขึ้น ทั้งสาเหตุจากพันธุกรรม และสภาพแวดล้อมรอบตัว เช่น ฝุ่น ควัน มลพิษในอากาศ เป็นต้น อย่างไรก็ตาม มีวิธีป้องกัน โดยเริ่มตั้งแต่การดูแลสุขภาพและอาหารการกินของคุณแม่ และเมื่อเด็กคลอดมาแล้วควรได้รับโภชนาการที่เหมาะสม มีการกระตุ้นภูมิคุ้มกันอย่างต่อเนื่อง เพื่อลดโอกาสหรือความรุนแรงของการเป็นภูมิแพ้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ

ภูมิแพ้ เป็นหนึ่งในโรคที่มีผู้ป่วยเป็นจำนวนมาก โดยเฉพาะเด็กเล็ก ซึ่งหากปล่อยไว้ไม่รักษาอย่างถูกต้องตั้งแต่เนิ่น ๆ อาจก่อให้เกิดภูมิแพ้เรื้อรัง ส่งผลให้สุขภาพของลูกแย่ลง และกลายเป็นอุปสรรคในการเรียนรู้หรือเสริมสร้างพัฒนาการ ดังนั้น เพื่อให้คุณพ่อคุณแม่รู้เท่าทันโรคภูมิแพ้ในเด็ก เราจะพามาทำความรู้จักโรคนี้มากขึ้น พร้อมทั้งแนวทางการดูแลและป้องกันลูกรักจากโรคภูมิแพ้ค่ะ 

สาเหตุ ของโรคภูมิแพ้ เกิดจากอะไร 

สาเหตุหรือปัจจัยที่ทำให้เกิดภูมิแพ้ในเด็กนั้น โดยหลัก ๆ แล้วจะมี 2 ปัจจัย คือ

• พันธุกรรม จะพบว่า เด็กที่มีคุณพ่อหรือคุณแม่เป็นโรคภูมิแพ้ มักมีโอกาสเสี่ยงเป็นโรคภูมิแพ้สูงถึงร้อยละ 20 – 40 และจะเพิ่มขึ้นเป็นร้อยละ 50 – 80 ในกรณีที่พ่อและแม่เป็นโรคภูมิแพ้ทั้งคู่ โดยที่เด็กอาจไม่ได้เป็นภูมิแพ้ชนิดเดียวกับพ่อแม่ก็ได้

• สิ่งแวดล้อม ปัจจุบันมีเด็กร้อยละ 15 เป็นภูมิแพ้ โดยที่คุณพ่อคุณแม่ไม่ได้มีประวัติเป็นโรคภูมิแพ้ แต่อาศัยอยู่ในสภาพแวดล้อมที่มีสารก่อภูมิแพ้อยู่เป็นจำนวนมาก เช่น ไรฝุ่น ขนของสัตว์เลี้ยง ตลอดจนได้รับการกระตุ้นจากมลพิษทางอากาศ เช่น ควันจากท่อไอเสียรถยนต์ ควันจากโรงงานอุตสาหกรรม ควันบุหรี่ เป็นต้น

ชนิดของภูมิแพ้ และอาการภูมิแพ้ซึ่งพบบ่อยในเด็ก

• ภูมิแพ้ในระบบทางเดินหายใจ ได้แก่ โรคจมูกอักเสบจากภูมิแพ้ มีอาการคัดจมูก น้ำมูกไหล จาม หรือโรคหืด มีอาการไอ แน่นหน้าอก เหนื่อย หอบ หายใจมีเสียงหวีด เป็นต้น
• ภูมิแพ้บริเวณตา ทำให้เกิดเยื่อบุตาอักเสบ มีอาการคันตา เคืองตา ตาแดง ขยี้ตาเยอะผิดปกติ ตาบวม โดยพบบ่อยร่วมกับอาการของภูมิแพ้ทางเดินหายใจ  
• ภูมิแพ้อาหารและยา ทำให้เกิดผื่นคันแบบลมพิษ หน้าบวม ปากบวม แน่นคอ แน่นหน้าอก เป็นลมหมดสติ ความดันโลหิตต่ำ และมีโอกาสเสียชีวิตได้
• ภูมิแพ้ผิวหนัง ทำให้เกิดผื่นแดงคันเรื้อรัง ผิวแห้งลอก ส่วนใหญ่มักเป็นตามข้อพับแขนขาและลำคอ

ภูมิแพ้ รักษาหายขาดได้ไหม ลูกเป็นภูมิแพ้ ดูแลอย่างไร

แม้ว่าโรคภูมิแพ้มักจะเป็นโรคเรื้อรังและรักษาให้หายขาดได้ยาก แต่หากรู้สาเหตุก็จะสามารถลดความรุนแรงของโรคให้น้อยลงได้ รวมทั้งหากคุณพ่อคุณแม่ทราบว่าลูกเป็นภูมิแพ้เร็ว และพาไปตรวจภูมิแพ้ หรือทำการทดสอบภูมิแพ้ชนิดต่าง ๆ ตั้งแต่เด็ก ก็มีโอกาสรักษาหายเป็นปกติได้เช่นกัน

วิธีดูแลลูกที่เป็นโรคภูมิแพ้ สามารถทำดังนี้

• หลีกเลี่ยงสารก่อภูมิแพ้ เพื่อให้อาการของโรคภูมิแพ้ลดน้อยลง เช่น หากลูกแพ้ฝุ่น ก็ควรทำความสะอาดบ้านอยู่สม่ำเสมอ เปลี่ยนผ้าปู ปลอกหมอน ปลอกผ้าห่ม และผ้าม่านให้บ่อยขึ้น เพื่อไม่ให้มีแหล่งสะสมของเชื้อโรคและไรฝุ่น ซึ่งจะก่อให้เกิดการกระตุ้นภูมิแพ้ ซึ่งการหลีกเลี่ยงนี้ยังช่วยให้เด็กที่เป็นภูมิแพ้ไม่ต้องใช้ยา หรือลดปริมาณใช้ยาให้น้อยลงได้ด้วย ทั้งนี้ แพทย์เฉพาะทางหลายท่านแนะนำให้ใช้ผ้าปูที่นอนสองชั้น เพื่อลดการสัมผัสไรฝุ่น เป็นวิธีที่ง่ายและไม่สิ้นเปลืองค่าใช้จ่ายเพิ่มเติม

• ล้างจมูกด้วยน้ำเกลือ เป็นวิธีบรรเทาอาการภูมิแพ้สำหรับเด็กที่เป็นภูมิแพ้ทางเดินหายใจ โดยทำเป็นประจำทุกวัน เช้า – เย็น แนะนำให้ทำตามภายใต้คำแนะนำโดยแพทย์ผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทาง

• หลีกเลี่ยงสิ่งแวดล้อมที่กระตุ้นให้เกิดอาการภูมิแพ้ เช่น ควันบุหรี่ ควันท่อไอเสีย ควันจากโรงงานอุตสาหกรรม ฝุ่นละออง เกสรดอกไม้ หรือขนสัตว์เลี้ยง เป็นต้น 

• กรณีที่เป็นภูมิแพ้ชนิดที่มีอาการรุนแรง จำเป็นต้องรับประทานยา และปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด

• ดูแลโภชนาการลูกให้เหมาะสม รับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ และเสริมวิตามินหรืออาหารเสริมที่ช่วยเพิ่มภูมิคุ้มกัน 

• พักผ่อนให้เพียงพอ ไม่ควรให้ลูกนอนดึก เพราะการพักผ่อนไม่เพียงพอจะส่งผลต่อประสิทธิภาพการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันของลูกได้โดยตรง

• ออกกำลังกายอย่างสม่ำเสมอ

ลูกเป็นภูมิแพ้ เป็นหวัดบ่อย อยากหายเป็นภูมิแพ้ กินอะไรดี

นอกจากการรับประทานนมแม่อย่างน้อย 6 เดือน และรับประทานอาหารตามวัย โดยค่อย ๆ เริ่มจากอาหารที่มีความเสี่ยงน้อยก่อน เช่น ข้าว ผัก ผลไม้ เนื้อไก่ เนื้อหมู เนื้อปลา และค่อย ๆ เพิ่มอาหารทีละอย่าง ทุก  3 – 4 วัน เพื่อลดการกระตุ้นให้เกิดอาการภูมิแพ้ ซึ่งการรับประทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ตามหลักโภชนาการ ถือเป็นจุดเริ่มต้นของการสร้างภูมิคุ้มกันที่ดีให้ลูก และป้องกันภูมิแพ้ได้อีกทางหนึ่ง 

แต่บางครั้งก็การรับประทานอาหารตามปกติอาจมีปัจจัยที่ทำให้ได้รับสารอาหารต่าง ๆ ไม่เพียงพอ เนื่องจากเด็ก ๆ อยู่ในวัยช่างเลือก อาจเลือกรับประทานอาหารแค่ชนิดที่ชอบ หรือทานอาหารได้น้อย ทำให้ได้รับโภชนาการไม่ครบถ้วนตามที่ควรจะได้รับต่อวันในแต่ละมื้อ ดังนั้น ผลิตภัณฑ์เสริมอาหารจึงเป็นอีกทางเลือกที่น่าสนใจมากสำหรับคุณแม่ในยุคนี้

อาหารเสริมภูมิคุ้มกัน สำหรับลูกรัก ควรมีส่วนประกอบสำคัญต่าง ๆ ดังนี้

• โพรไบโอติกส์ (Probitics) 5 ชนิด คือ Bacillus coagulans, Bifidobacterium infantis, Bifidobacterium lactis, Lactobacillus plantarum, Lactobacillus acidophilus ซึ่งทั้งหมดนี้เป็นโพรไบโอติกส์ระบบภูมิคุ้มกันร่างกายให้แข็งแรง ปกป้องลูกน้อยให้ปลอดภัยจากสภาพอากาศ และสภาพแวดล้อมที่เปลี่ยนแปลง 
• HMOs เป็นพรีไบโอติกที่พบเฉพาะในนมแม่ ช่วยเสริมภูมิคุ้มกันได้อย่างดี เปรียบเสมือนได้รับวัคซีนเสริมภูมิคุ้มกันจากนมแม่ 
• เอลเดอร์เบอร์รี (Elderberry) คือ ผลไม้ตระกูลเบอร์รี มีลักษณะเล็กและกลม มีสีม่วงเข้ม มีสรรพคุณสามารถป้องกันและยับยั้งเชื้อโรค รวมทั้งไวรัสต่าง ๆ ได้ดีกว่าวิตามินซีทั่วไป ทำหน้าที่เป็นเกราะเสริมภูมิคุ้มกันให้กับเด็ก ๆ ได้อย่างมีประสิทธิภาพ ป้องกันการเกิดอาการภูมิแพ้ ไม่สบายบ่อย เป็นหวัดง่าย และป่วยหนักจากการติดเชื้อต่าง ๆ 
• เบต้ากลูแคน (Beta-glucan) ชนิด Wellmune เป็นสารอาหารที่สามารถยึดจับเซลล์ในระบบภูมิคุ้มกันได้ดี ช่วยกระตุ้นระบบภูมิคุ้มกันให้มีประสิทธิภาพยิ่งขึ้น
• วิตามินและแร่ธาตุจำเป็นอื่น ๆ เช่น วิตามินเอ วิตามินซี วิตามินดี 3 ซิงค์ เป็นต้น

สารอาหารทั้งหมดนี้ ล้วนจำเป็นต่อการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันและส่งเสริมการทำงานร่วมกันอย่างดี ทำให้เป็นอีกทางเลือกในการป้องกันลูกรักจากโรคภูมิแพ้ หรือลดความรุนแรงของอาการลงได้ แต่ทั้งนี้ ควรเลือกผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร ที่ได้รับการรับรองจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง และมีกระบวนการผลิตที่ได้มาตรฐานสากล รวมทั้งควรเป็นผลิตภัณฑ์ที่คิดค้นและพัฒนามาเพื่อเด็กเอเชียโดยเฉพาะ เพื่อให้ได้สารอาหารจำเป็นต่อร่างกายและการทำงานของระบบภูมิคุ้มกันในปริมาณที่เหมาะสมมากที่สุด